Sarajevo je bogato prelijepim sakralnim građevinama koje posebno prkose vremenu.
Šetnjom kroz Sarajevo vidjeti ćete prelijepe crkve, džamije, sinagoge koje su i u vrijeme gradnje bile posebno arhitektonsko dostignuće.
Jedna od takvih građevina je Crkva Svetog Ćirila i Metoda sa Bogoslovijom.
Crkva Svetog Ćirila i Metoda sa Bogoslovijom je prva moderna katolička univerzitetska ustanova u BiH.
Nalazi se u Starom Gradu, tačnije u ulici Josipa Stadlera, na uglu sa ulicom Muse Ćazima Ćatića. Crkva svetih Ćirila i Metoda je neorenesansna rimokatolička bogomolja u sklopu Visoke teološke škole Vrhbosanske nadbiskupije.
Škola je počela sa radom 1890. godine. Izgradnja objekta počela je 1892. godine nakon prihvatanja prihvaćanja Vancaševog projekta, predstavljenog 1892., a dorađenog 1895. godine.
Gradnja sakralnog, dijelom i obrazovnog, objekta je završena 1896. godine, iste godine je crkva blagoslovljena.
Važno je istaknuti da je već 1893. godine u ovoj graditeljskoj cjelin i Bogoslovija u kojoj je bilo smješteno prvo sjemenište u Bosni i Hercegovini.
Crkva Svetog Ćirila i Metoda sa Bogoslovijom u Sarajevu – izgled
Projektant Vancaš, koji je zaslužan za današnji izgled Sarajeva, u neorenesansnu strukturu unio je neke barokne elemente, uočljive na pročelju, zvoniku i na skulpturama.
Ukupan dojam mnoge asocira na Crkvu svetoga Petra u Rimu, koja mu je vjerojatno poslužila kao uzor, jer osnova crkve je oblika grčkog križa.
Unutrašnjost Crkve opremljena je 1896. godine s pet oltara i propovjedaonicom te kipovima sve izrađeno u čuvenoj tirolskoj radionici Ferdinand Stuflesser iz mjesta St.Ulricha, Južni Tirol, Austrija.
Mnoge umjetnine nalaze se u crkvi Svetog Ćirila i Metoda sa Bogoslovijom
Među brojnim umjetninama koje krase enterijer posebno se izdvajaju radovi austrijskog slikara Josipa Kirklera, hrvatskog slikara Otona Ivekovića koji je ovu isusovačku crkvu oslikao 1898.,zidnu dekoraciju i freske još su izveli Ivana Kobilica, Anastas Bocarić i Karl Richter, djela austrijskog slikara Franza Schmidta i drugih.
Hodnici Bogoslovije posebno su uređeni. Oni sadrže izloženu zbirku vrijednih umjetničkih slika s prizorima iz života svetaca Družbe Srca Isusova.
Crkva je 11. marta 2011. godine proglašena Nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine.
Bogoslovija
Bogoslovija je djelovala tokom austrougarskog perioda, vremena između dva svjetska rata, kao i tokom Drugog svjetskog rata, sve do 1944. godine. Tada je dio zgrade pretvoren u bolnicu od strane Njamčke vojne komande.
Nakon rata rad Bogoslovije nije obnovljen, već se u prostorije uselio partizanski medicinsko-sanitarni bataljon, da bi 25. decembra 1946. godine, na Božić, rad Bogoslovije i zvanično bio obustavljen.
Objekat su potom koristile druge jedinice Jugoslovenske vojske, te Uprava studentskih domova.
Istočno krilo objekta Bogoslovija ponovo počinje koristiti 1969, a zapadno 1973. godine. Od tada Bogoslovija djeluje u kontinuitetu sve do 1992. godine, kada zbog ratnih dejstava obustavlja rad. U posljednjem ratu zgrade crkve i Bogoslovije nekoliko puta su granatirane i pretrpjele su znatna oštećenja.
Po završetku rata objekat Bogoslovije je obnovljen, a 1997. posjetio ju je i papa Ivan Pavao II
Poznata djela Josipa Vancaša
Josip Vancaš bio je poznati arhitekt koji je zaslužan za većinu poznatih zgrada u Sarajevu.
Najviše se bavio sakralnom arhitekturom. Pa je tako osim crkve Svetog Ćirila i Metoda sa Bogoslovijom projektovao sljedeće građevine:
Katedrala Srca Isusova. Projekat sadrži kombinaciju elemenata romanike i gotike, i po ovoj sintezi, ovaj objekat se izdvaja od ostalih.
Po istom projektu urađen je i dio enterijera. Izgradnja objekta je započela 1884.. godine, a 1889. godine objekat je završen i predat na upotrebu Sarajevskoj gradskoj općini.
Za izgradnju sarajevske Katedrale i zgrade Zemaljske vlade, 1889. godine odlikovan je viteškim križem Franje Josipa I, a 1898. odlikovao ga je i papa Lav XIII viteškim križem Sv. Georga.
Crkva Kraljice svete krunice;
Crkva presvetog Trojstva u stilu neoromanike;
Franjevačka crkva svetog Ante Padovanskog u Sarajevu u neogotskom stilu;
Crkva Uznesenja Marijina na Stupu (Ilidža) u stili neoromanike;
Crkva svetog Ilije u Zenici, izgrađena je u periodu 1908–1910. god, je u osnovnim masama zadržala karakter neoromaničke građevine, ali je Vancaš upotrebom dekoracija, fasadama dao secesijski iskaz;
Crkva sv. Mihovila u Varešu u stilu neoromanike;
Franjevački samostan u Kraljevoj Sutjesci u stilu neorenesanse;
Crkva u Krapini, Zvonik crkve u Senju bili su njegovi projekti u Hrvatskoj.
U periodu 1882 – 1921. godine, po njegovim projektima, izgrađene su i crkve u slijedećim naseljima:
Brčkom (1884–1885); Brestovskom, Bijeljini i Gradačcu (1886); Modriči (1887), Žepči (1889), Tuzli (1893), Domaljevcu (1892–1894), Komušini (1893.); Gornjem Vakufu, Gučoj Gori i Podhumu (1894.); Šivši (1895), Kiseljaku (1895.-1897), Brajkovićima (1894.-1897), Pećniku (1896–1899), Banbrdu (1899), Vitezu (1900), Plehanu (1898–1902), Lukavcu (1907), Bosanskom Brodu i Doboju (1909), Podmilačju i Tešnju (1910.); Svilaju, Vidovicama, Morančanima, Odžaku, i Olovu (1911.); Konjicu (1912), Crkvici (1913), Maglaju (1919.); Mećniku, Uzdolu i Novom Selu (1921.).
Vojna pošta u Sarajevu
Josip Vancaš projektovao je zgradu Vojne pošte u Sarajevu, što je i ostalo zapisano u holu iznad vrata Vojne pošte.
Zgrada Vojne pošte izgrađena je 1913. godine u stilu secesije, uz neodoljivo podsjećanje na Bečku Poštansku kasu.
Unutrašnjost ove zgrade i danas je ostala ista, ali nedostaju određeni dijelovi kao što su veliki sat, grbovi K. Und K. Monarhije, vojnici i kraljevski sto presvučen zelenom čohom.
Preporučujemo da pročitate:
- Sebilj – simbol i srce Sarajeva
- Tunel Spasa Sarajevo
- Sarajevo Film Festival – najpoznatiji filmski festival u regionu
- Vidikovac Trebević Sarajevo
- Sarajevski tramvaj
- Saburina kuća
- Stari grad Maglaj
- Prokoško jezero
- Tešanjska gradina
